“Cilt kalitesi” Nedir, Neden Önemlidir? Nasıl Güçlendirilebiliriz?
“Cildimiz, sağlığımızın, ruhumuzun, güzelliğimizin en büyük aynası; en büyük görsel organımız… Vücudun dış ortamla kesişme noktası, koruyucu bariyer, bir çeşit “ateş hattı”… Cildimizin sağlığı, kalitesi ise estetiğin de ötesinde sağlığımızı, kim olduğumuzu, nasıl hissettiğimizi ve nasıl yaşadığımızı gösterir. Kendimizle barışık bir yaşam sürmemizi sağlar.”
Sağlıklı ve kaliteli bir cilt; nemli, pürüzsüz, sıkı, elastik, lekesiz ve aydınlıktır. Tıpkı bebek cildi, kolumuzun iç yüzü gibi düşünebilirsiniz. Mimik hareketlerine bağlı kırışıklıklar olabilir. Hiç kırışıklığı olmayıp da yüzünde akne, leke, pürüz olan bir kişi sağlıklı bir cilde sahip değildir.
Kaliteli cilt; her yaş grubu, her cilt tipinde tedavi bütünlüğünün temel ilkesidir. Bu, güneşten korunmada, medikal, kozmetik ve ciltte yaşlanmayı önleyici tedavilerde değişmez kuraldır. Çünkü cildi yıpratmaz, yaşlandırmazsak alttaki dokular daha sağlıklı korunur. Cildiniz nemli, elastik, sıkı, yeterli dolgunlukta yani kaliteli olmadıkça istediğiniz kadar tüm medikal estetik (botoks, dolgu, lazer, sıvı lifting vb.) uygulamaları, cerrahi lifting operasyonu yaptırın, saçınızı da son model kestirin, tüm makyaj figürlerini kullanın hiçbir kozmetik tedaviden veya uygulamadan yarar göremezsiniz.
Cildimizin kalitesi genlerimizin insafına mı kalmış yoksa yaşam tercihlerimize mi bağlı? Cildimizin kalitesi sadece genetik yazılım programımız, genomumuzdan etkilenmez. Genlerimiz dışında, yüzde seksen oranında doğum öncesi dönemden itibaren yaşamımız boyunca maruz kaldığımız, pek çok faktörden olumlu ya da olumsuz etkilenir. Stres, düzensiz beslenme ve uyku, sigara-alkol tüketimi, hava kirliliği, güneş, UV radyasyonu, ilaçlar, kozmetik ürünler gibi kendi olumsuz yaşam seçimlerimiz sonucunda zarar görür. Bu faktörlerin tamamı bizim ekspozomumuzu oluşturur. Herkesin ekspozomu parmak izi gibi farklıdır. Farklı olmayan tek şey, cildin bütün bu faktörler karşısında endişe duyması, paniğe kapılıp kendi koruyucu ve onarım programını kullanarak kendini onarmaya, yenilemeye çalışmasıdır. Eğer cilt sağlıksız ise programda hata oluşur; lekelenir, nemini, yoğunluğunu, esnekliğini kaybeder.
Cildimizin kalitesini korumak, iyileştirebilmek için neler yapabiliriz?
Cildimiz, sağlığını koruyabilmek ve sürdürebilmek için bir biyolojik düzen ve ritim içerisinde çalışır. Gündüzleri güneş ışınları, toksinler ve diğer çevresel zararlara karşı kendini korurken, geceleri “yeniden başlat” moduna geçer; hasarı onarır, yenilenir, toksinlerinden arınır, âdeta kendini şarj ederek yeni güne hazırlanır. Bütün bu günlük çalışma programında kendi savunma sistemlerini, antioksidanlarını kullanır.
Bütünsel vücut ve cildimize ait savunma sistemlerini güçlendirerek cildimizin sağlığını koruyabilir ve kalitesini artırabiliriz. Çalışmalara göre, cilt koruma programına erken yaşlarda başlayanlar çok daha yavaş ve farklı yaşlanıyor. Ancak, “geç kalmışlık” hissine, düşüncesine kapılmamalısınız; yaşınız ne olursa olsun, en iyi şekilde görünmek istiyorsanız cildinizi korumaya hemen şimdi başlayabilirsiniz.
Cildimizin en önemli biyolojik sermayesi “nem”, hiyaluronik asit içeriğidir. Diğer iki önemli destek elemanı ise kollajen ve elastindir. Bir de cildimizin üstünü bir streç film gibi kaplayan, dış etkilerden koruyan, güvenlik sınırı olarak tanımladığımız “cilt bariyeri” vardır. Bu bariyer; güneş ışınları, çevresel kirlilikler ve travmalardan koruyucu fiziksel, nemlendirici, antioksidan, antibakteriyel özelliklere sahip bir “biyolojik evren”dir. Bariyer bütünlüğünün sağlam olması, cildin kalitesinin korunması ve sürdürülmesinde önemli rol oynar.
Tüm cilt yenileme, canlandırma, onarma, yaşlanma karşıtı tedavilerde bilimin odak noktası cildin nemi, destek proteinleri ve cilt bariyeri olup, bu bileşenlerin yapımlarını artırmak, yıkımlarını engellemek, koruyucu özelliklerini güçlendirmektir. Bu amaçla bütünsel yaklaşıma dayalı bir program oluşturarak yaşam alışkanlıklarımızı düzenlerken, öte yandan kozmetik ürünler ve estetik işlemlerden de yararlanmalıyız.
Cildi yenileyen, canlandıran uygulamalar arasında en etkili ve birinci seçenek tedavi; cildin destek tabakasına enjekte edilebilen aşılar, yani adrese teslim uygulamalardır. Cilt kalitesini artıran diğer alternatif uygulamalar ise cilt altına bir enerji demeti gönderen cihazlar (HIFU, radyofrekans, lazer uygulamaları), mikroiğneleme (dermapen), kimyasal peeling gibi medikal estetik işlemlerdir. Cilt kalitesini koruma programı için kollajeni uyaran bu uygulamalardan en az ikisini yıllık cilt bakım planınıza eklemelisiniz.
Cilde enjekte edilebilen cilt aşıları; gençlik aşısı, nem aşısı, skin booster, mezolifting gibi isimler ile tanıtılmaktadır. Tüm bu aşılarda kullanılan temel bileşen; cildin taşıyıcı kolonlarını (kollajen lifler) besleyen, destekleyen, nemlendiren harç maddesi hiyaluronik asittir. Ayrıca cildin ihtiyaçlarına göre hiyaluronik aside ek olarak özel cilt canlandırıcı aktif bileşen (vitamin, antioksidan, amino asit, mineral, büyüme faktörleri gibi) içeren karışımlar kullanılabilir.
Cilt aşıları, cildin kalitesini artırma, yaşlanmasını önleme, iz tedavilerinde düzenli temel tedavi olarak kullanılabileceği gibi diğer tedavilere alternatif ve/veya tamamlayıcı olarak da kullanılır. Bazı durumlarda (yoğun güneş maruziyeti öncesi ve sonrası, aşırı fiziksel yorgunluk durumları, özel diyet uygulamaları gibi) cildi nemlendirmek, ışıltı sağlamak amacıyla bonus olarak uygulanabilir. Her zaman kombine, tamamlayıcı tedaviler daha etkili ve sürelidir. Olağanüstü sonuç veren hiçbir tekli tedavi yöntemi yoktur.
Cilt aşıları; ciltte nem, sıkılık, dolgunluk, ışıltı ve doğal bir lifting etkisi sağlar; yüzün şekil, mimik ve ifadesinde değişiklik oluşturmazlar. Hasar görmüş olgun cildi (35-50 yaş) onarmak, yenilemek, korumak; yaşlı ciltlerde (50 yaş sonrası) ise yaşlanma etkilerini azaltmak için kullanılabilir. Genç grupta (25-35 yaş) yaşlanmaya karşı önleme, çevresel faktörlerin (güneş ışınları, çevresel kirlilikler gibi) zararlı etkilerinden korunma amacıyla ve akne tedavisinde kullanılabilir. Genç ciltlerde, üç dört hafta aralarla üç uygulama önerilmektedir. Uygulama yüz, boyun, göğüs ve ellere yapılabilir. Uygulama sıklığı ile sayısı kişiye ve cilde özel olup, cilt tipi, cilt yaşı, cilt kalitesi, kişinin yaşam alışkanlıkları, sosyal yaşantısı ve benzeri parametrelere göre planlanır.
Cilt kalitesinin korunması ve artırılmasında kozmetik ürünlerin etkisinden yararlanın. Ancak, kullanacağınız cilt bakım ürünlerini seçmeden önce mutlaka dermatoloğunuza danışarak cilt tipinize, cildinizin ihtiyacına göre uygun ürünlerin belirlenmesi konusunda destek alın. Cildinizin altını temizleyen, çevresel kirliliklerden koruyan “savaşçı moleküller” olan antioksidanları, özellikle C ve A vitaminlerini kullanın. Cilt bakım ürünleri arasında A vitamini “altın standart”, cildin sigortası denilebilecek C vitamini ise “gümüş standart”tır. Cildi koruma zamanı gündüz, tamir ve yenileme zamanı ise gecedir. Otuz yaş sonrası herkes gündüz antioksidanlı (özellikle C vitamini), gece daha çok yoğun nemlendiricili ve onarıcı (A vitamini, peptit gibi) ürünü günlük cilt bakım rutinine eklemeli.
Mutlaka güneşten korunun; yaz kış her mevsim, güneşten koruyuculu ürünler kullanın. Sağlıklı yaşamı bir yaşam biçimi olarak benimseyin. Sağlıklı yaşam için genetik ve çevresel risklerinize önem verin; risklerinizi en aza indirecek yaşam biçimini seçin. Uyku düzeni ve hijyenine dikkat edin. Cilt güçlendirici beslenme planı uygulayın. A, B, C, D, E gibi alfabe vitaminlerden, antioksidan, mineral ve kollajen desteklerinden yararlanın.
Şu an cildinizin nasıl göründüğünü ve gelecekte ne durumda olacağını düşünüyorsanız, adres dermatoloğunuz; ayrıntılar ise hekiminizin sağlıklı yaşam, cilt kalitesinin korunması ya da iyileştirilmesi için yapacağı size özel uygun tedavi planlamasıdır.
Referanslar
Brown MB, Jones SA. JEADV. 2005;19:308-318.
De Maio M ve ark. Estetik Plastik Cerrahi. 2004;28:295-300.
Eken A. Cildime Neler Oluyor? 2020. p.197.
Fink B, Matts PJ. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2008;22:493-8.
Goodman GJ ve ark. Plastik Rekonstrüktif Cerrahi. 2015;136:139S-48S.
Landau M, Fagien S. Plastik Rekonstrüktif Cerrahi. 2015;136:188S-95S.
Seok J ve ark. J Kozmetik Dermatoloji. 2016;0:1-15.
Wang F. Arch Dermatol. 2007;143:155-63